بررسی فنولوژی و اثر محلول پاشی نانو کلات روی و سولفات روی بر خصوصیات مرفولوژیکی، درصد و اجزاء اسانس گیاه ریحان (ocimum sanctum)

ریحان مقدس گیاهی بوته¬ای و چندساله از خانواده نعناعیان می¬باشد. از بخش¬های هوایی این گیاه در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی- بهداشتی و عطرسازی استفاده می¬شود. برگ¬های این گیاه حاوی 1/5-0/5 درصد اسانس است و ترکیبات اصلی اسانس آن اوژنول، متیل اوژنول، متیل کاویکول و 1و8-سینئول می باشد. به منظور ارزیابی تاثیر محلول¬پاشی عنصر روی بر خصوصیات مرفولوژیکی ریحان مقدس، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی، دانشگاه شهید چمران اهواز بر پایه طرح بلوک¬های کامل تصادفی با شش تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل محلول¬پاشی با نانوکلات روی (0، 0/5، 1 و 1/5 گرم در لیتر) و سولفات روی (1 و 1/5گرم در لیتر) بود. محلول¬پاشی در مرحله 6 یا 8 برگی انجام و در فواصل زمانی 15 روزه تا مرحله گلدهی کامل تکرار گردید. در مرحله انتهای رشد رویشی صفات فیزیولوژیکی گیاه (میزان رنگیزه¬ها و پارامترهای فتوسنتزی) و همچنین در مرحله تمام گل صفات مرفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه مانند میزان عنصر روی برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، ساقه و اندام¬هوایی و همچنین اجزاء و عملکرد اسانس اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که اثر محلول¬پاشی کودهای روی بر تمامی صفات اندازه¬گیری شده به جزء دی¬اکسید کربن زیر روزنه¬ای و کارایی مصرف آب در سطح احتمال 1 درصد معنی¬دار گردید. بیش ترین و کم ترین مقدار صفات مذکور به ترتیب در تیمارهای محلول¬پاشی با غلظت 1/5 گرم در لیتر نانو کلات روی و شاهد مشاهده شد. بیشترین میزان اوژنول در برداشت اول برای تیمار 1/5 گرم در لیتر سولفات روی و برای برداشت دوم در تیمار 1/5 گرم در لیتر نانو کلات روی گزارش شد. در مجموع با توجه به عدم تفاوت معنی دار بین تیمارهای 1 و 1/5 گرم در لیتر نانو کلات روی و همچنین 5/1 گرم در لیتر سولفات روی، جهت افزایش صفات فیزیولوژیکی، مرفولوژیکی و بیوشیمایی گیاه دارویی ریحان مقدس، محلول¬پاشی با غلظت 1 گرم در لیتر نانو کلات روی و یا 1/5 گرم در لیتر سولفات روی پیشنهاد می¬گردد.